Kaynaklar
LYK'18 - GNU/Linux Sistem Yönetimi 2. Düzey [Erdem Bayer] [Murathan Bostancı]

SMTP Nedir?

Simple Mail Transfer Protocol, yani SMTP, ilk olarak 1982’de RFC 821‘de tanımlanmıştır.
Günümüzde kullanılan Extended SMTP ise, 2008’de güncellenerek RFC 5321‘de tanımlanmıştır.

25/TCP portunu kullanan SMTP, e-posta göndermek için sunucu ile istemci arasındaki iletişimi belirleyen protokoldür. [1]

Bir E-Mail’in Yapısı

Bir mail iki kısımdan oluşur;

• Header
• Body

Header kısmında mail ile ilgili bilgiler tutulur; nereden geldiği, nereye gideceği, yollanım tarihi, mail konusu gibi.. Ama bunlardan sadece iki tanesi zorunludur; nereden geldiği ve nereye gideceği.. Yani From ve To bilgileri haricinde diğer bilgilerin doldurulması SMTP için zorunluluk değildir.

Diğer bir kısım olan Body, yollanacak mesajı saklayan bölümdür. Bu bölüm için bir zorunluk yoktur. Dolu veya boş olması SMTP açısından bir sorun değildir.

Bir E-Mail Nasıl Hedefe Ulaşır?

[email protected] kullanıcısının [email protected] kullanıcısına mail atmak istediğini düşünelim.

Bu durumda client tarafından mail yollandığında, mail ilk olarak boratanrikulu.me’nin mail server’ına gidecektir. Bu server bilgisi DNS sorgusunda bulunan MX kaydı ile tespit edilir. Yani mail yollanacağında MX kaydı sorgusu yapılır ve mail ona göre ilgili server’a yollanır.

Mail’in server’a yollanma işlemi SMTP protokolü ile gerçekleşir. Bu aşamada eğer server’da gerekli konfigürasyon yapıldıysa; mail’i yollayan kişi gerçekten boratanrikulu.me kullanıcısı mı, gönderilen mail’de istenmeyen veri ya da text var mı gibi bazı kontroller yapılabilir, ama bunların hiç biri aslında bir zorunluluk değildir.

From ve To kısımlarının dolu olması yeterlidir, bunların herhangi bir şekilde doğrulunun yapılması zorunluluk değildir. Ama tabiki günümüz mail servisleri tarafından bu kontroller yapılacaktır. Fakat söylediğim gibi, bu kontrollerin yapılması bir zorunluluk değildir SMTP protokolü için.

Mail, server tarafından alındıktan sonra bir envelope‘a (zarf) konur. Mail, server’lar arasında bu envelope içersinde iletilir.

boratanrikulu.me mail server’ı tarafından mail, spacex.com mail server’ına SMTP protokolü kullanılarak yollanır. Bu aşamada mail direkt olarak hedef server’a ulaşacak diye bir şey yoktur. Mail yollanırken araya başka server’lar girebilir ve mail bu şekilde iletilir. Ya da iletilemeyebilir. Yani yolda mail kaybolabilir. Bu yüzden gerekli testlerin yapılması önemli bir husustur.

SMTP mail’in hedefe kesinlikle varacağını tahattüt etmez.

Mail’in hangi server’lardan geçtiği envelope header‘a bakılarak tespit edilebilir.

Mail spacex.com‘a ulaştığında hedef sistem tarafından bazı kontroller yapılabilir. Fakat bunların hiç biri zorunlu değildir. Hatta kontrol yapılmasını geçelim, server’lar tarafından direkt olarak header ve body kısımları değiştirilebilir. Bunun engellenmesi amacıyla SSL şifreleme yapılması önemlidir.

Şöyle düşünün, elimizde temel konfigürasyon haricinde bir ek ayar, kontrol yapılmamış iki tane mail server’ı olsun. Bu durumda hiç bir kontrol yapılmadığı için istediğimiz mail adresini From kısmıda belirterek, hedefdeki mail server’ına yollayabiliriz ve hedefteki kullanıcı sanki bizim yazdığımız kullanıcıdan gelmişçesine bu mail’i alır. Bunun bir örneğini anlatımın ilerki kısımlarında mevcuttur.

Genel olarak, gerekli konfigürasyon ayarları yapılmış bir mail server’ında aşağıdaki gibi kontroller yapalabilir.

• Gri liste ile mail’i yollayan kullanıcının kontrolü
• Mail’in geldiği mail adresinin alan adının, reverse dns adresinin kontrolü
• Mail SPF kaydındaki bir server’dan mı geliyor kontrolü

SPF (Sender Policy Framework) mail server’ı tarafından kabul edilecek mail server’larının kaydını tutar.

• Mail’in geldiği server, domain key ile örtüşüyor mu kontrolü
• Mail’i gönderen adres, RBL (kara liste) altında var mı kontrolü
• Header ve Body kısımlarının kontrolü (Saat, başlık, belli kelimeler)
• Content Security (virüs taraması) ve spam kontrolü yapılır.

Eğer bu ve benzeri kontrolleri geçerse; ya da kontrol olmayan bir mail server’ı ise, hedef kullanıcının dizinine mail teslim edilir.

E-Mail’in Kullanıcı Tarafından Teslim Alınması

Bir kullanıcı e-mail server’ından mail’lerini almak istediğinde bunu iki yol ile yapabilir;

• POP
• IMAP

POP yani Post Office Protocol ile mail’ler server’dan client cihazına (local) çekilir. Aynı bir posta ofisi gibi çalışır. Gelen mail olduğunda, mail fiziksel olarak cihaza alınır.

IMAP yani Internet Messaged Access Protocol ile ise client üzerine alınmadan direkt olarak server ile iletişim kurularak görüntülenir.

Postfix Kurulumu

NOT: Anlatım için CentOS 7 tercih edilmiştir.

Bu örnekte boratanrikulu.me server’ı için basit bir mail servisinin nasıl yapılandırıldığındığı göreceksiniz. Bu anlatımı uygulayarak takip edebilmek için elinizde bir domain ve server olması gerekmektedir. Elinizde yok ise de yalnızca okuyarak da anlatıma katılabilirsiniz.

Anlatımda domain servisi için namecheap‘i tercih ettim. Siz farklı şirketleri tercih edebilirsiniz, DNS ayarları menusu hepsinde benzer olacaktır.

MX Kaydının Hazırlanması

Mail yollanması sırasında MX kaydından mail server’ı tespit edildiği için DNS’in SMTP için hayati önemi vardır. Bu yüzden ilk olarak boratanrikulu.me domain’i için MX kaydı olarak server IP’mizi girmeliyiz aşağıdaki örnekteki.

Yapılan değişikliğin işlenmesi bir süre alabilir. Süreci hızlandırmak içiv TTL süresini düşürebilirsiniz. İşlemin başarılı şekilde gerçekleştiğini tespit etmek için aşağıdaki gibi MX kaydına bakabilirisiniz.

Server’da Temel Ayarların Yapılması

MX kaydını ekledikten sonra artık server’ı yapılandırmaya başlayabiliriz. İlk olarak hostname’i ayarlamak ile başlıyoruz.

Şuanki hostname‘i görmek için aşadağıdaki komutu yürütebilirsiniz.

hostnamectl status

Ardından MX kaydına eklediğimiz adresi hostname olarak set edelim.

hostnamectl set-hostname mail.boratanrikulu.me  

Ayrıca /etc/hosts dosyasına aşağıdaki gibi bir satır ekleyin

vim /etc/hosts

127.0.0.1 mail mail.boratanrikulu.me

Server saat ayarları da mail servisleri için önemlidir. Karışıklılığı önlemek adına saat ayarlarından emin olalım. Aşağıdaki gibi güncel saat ayarlarına bakabilirisiniz.

timedatectl status

Eğer saat ayarlarında bir sorun var ise aşağıdaki gibi timezone değiştirebilirsiniz.

timedatectl list-timezones | grep Istanbul

timedatectl set-timezone Europe/Istanbul

Ayrıca server’lardan saat kaymaları yaşanabilir, saniyelik olarak kaymaların bile kötü etkileri olacaktır. Bunu engellemek için NTP kullanacağız, aşağıdaki gibi kurup başlatabilirsiniz.

yum install ntp

systemctl start ntpd && systemctl enable ntpd

Ardından aşağıdaki gibi durum sorgusu yapabilirsiniz.

ntpq -pn

Postfix Kurulumu ve Default Ayarlar ile Birkaç Test

Artık postfix kullanıma geçebiliriz. Eğer postfix ve telnet kurulu değilse aşağıdaki gibi kurun.

yum install telnet postfix

Ben bu mail servisini bilgilendirme amaçlı kullanıcağım için info ve request isimli kullanıcıları ekliyorum. Siz kendinize göre farklı yapabilirsiniz.

adduser info

adduser request

Artık postfix kullanıma geçebiliriz. Telnet ile bağlanalım.

telnet mail.boratanrikulu.me smtp

Bu örnekteki amacımız [email protected] kullanıcısından [email protected] kullanıcısına mail atmak. Bu sayede hiç bir konfigürasyon yapılmamış mail server’ını test edebileceğiz.

SMTP protokolünde ile yapılması gereken selamlamadır. Aşağıdaki gibi server’ı selamlayım.

EHLO mail.boratanrikulu.me

Mail’i kimin yolladığı, yani From kısmı aşağıdaki gibi belirtilir.

MAIL FROM:[email protected]

Mail’i kimin alacağı, yani To kısmı ise aşağıdaki gibi belirtilir.

RCPT TO:[email protected]

Yollanacak mesajı girebilmek için, yani body kısmı bilgilerini girebilmek için DATA diyerek bunu belirtmemiz gerekir.

DATA

Artık yollanacak mesajı girebiliriz. Ben aşağıdaki gibi bir örnek mesajı girdim.

mail from info to root.

Body kısmına girilen verinin bittiğini belirtmek için tek satırda "." yazıp belirtmemiz gerekir.

.

Artık telnet bağlantımızı sonlandırabiliriz.

QUIT

Default ayarlara göre mail’ler /var/spool/mail dizini altında kullanıcılara ait dosyalara yazılır. Yani her mail için ayrı dosyalar oluşturmak yerine tek bir dosya içersinde tutulur. Bunun belli avantajları ve dezavantajları vardır.

Tekli dosyaya yazma işlemine MBOX denir. Her mail için ayrı oluşturulması amacıyla ise Maildir/ kullanılır. MBOX’un Maildir’e göre farkları aşağıdaki gibidir.

• Avantajları

  • MBOX’da sıralı işler hızlıdır çünkü mail’ler tek dosya üzerinden, aç kapa yapmadan, direkt olarak okunur.
  • Yedekleme işlemi daha kolaydır.
  • Tarihe göre sıralama hızlıdır.
  • E-mail’e müdahale edilmesi gerektiğinde bütün e-mail dosya okunması gerekir yani daha yavaştır.
  • Arama işlemleri hızlıdır.
  • E-mail taşıma işlemi daha hızlı ve kolaydır.

• Dezavantajları

  • Diğer header’lara göre sıralama daha yavaştır.
  • Silme işlemleri daha yavaştır.
  • Dosya bozulma risk daha büyüktür.
  • Bir çok deamon’ın dosya üzerinde işlem yapması, süreçler arası bekleme durumu doğurur, performans düşer.

Default ayarlar ile MBOX kullanıdığı için az önceki örnekte yolladığımız e-mail’i aşağıdaki gibi görüntüleyebiliriz.

ls /var/spool/mail

less /var/spool/mail/root

Elon Musk’dan Gelen Mail

Daha önceden de belirttiğim gibi, default ayarlarda aslında yapılmasını bekleyeceğimiz hiçbir kontrol yapılmaz. Örneğin aşağıdaki gibi bir mail’i sanki [email protected]‘dan root kullanıcısına yollanmış gibi atarsak; bu mail kullanıcıya sanki Elon Musk tarafından gelmiş gibi ulaşacaktır.

Evet! Yanlış duymadın, default ayarlar ile durum bu şekilde.

telnet mail.boratanrikulu.me smtp

EHLO mail.boratanrikulu.me

MAIL FROM:[email protected]

RCPT TO:[email protected]

DATA

i have a job offer for you. are you interested?

.

QUIT

less /var/spool/mail/root

Gördüğünüz gibi, Elon Musk tarafından bir iş teklifi aldım :).

Postfix Anatomy

Postfix bir çok modülün birleşmesi ile oluşan bir yapıdır. [2]

Her şey ayrı bir parça olarka çalışır. Örneğin mail gönderilmesi bozulsa bile, mail alımı işlemi devam edebilir. Her servisin durumu ayrı ayrıdır.

qmgr, active kuyruğundan mailleri alır. Eğer kendi kullanıcısına gelmiş ise local daemon’na verir.

Eğer başka bir smtp’ye aktarılacak ise smtp daemon‘a verilir, bu şekilde mail iletilir.

pipe, üçüncü parti yazılımlara çıktıları, girdi olarak vermek için kullanılır. Virüs taraması, spam kontrol, dosya gönderimlerini silmek gibi..

Postfix’in Yapılandırılması

Artık boratanrikulu.me için kullanacağımız basit bir bilgilendirme mail servisini hazırlamaya başlayabiliriz. Mail’leri saklamak için çoklu dosya yolunu tercih edeceğiniz.

Sistemimizde mail için kullanacağımız iki kullanıcı olacak; info ve request.

[email protected] kullanıcısı, bilgilendirme mail’lerinin atılabilmesi amacıyla kullanılacaktır. Bu mail adresi için mail kabul edilmeyecektir, yalnızca mail yollanması amacıyla kullanılacaktır.

[email protected] kullanıcısı ise; site kullanıcılarının öneri ve isteklerini belirtmek amaçlı atacağı mail’leri kabul edebilmek amacıyla kullanılacaktır. Bu mail adresinden mail atılması düşünülmemektedir, mail kabul edecektir.

Yukarda bahsettiğimiz isteklerimizi uygulayabilmek amacıyla, konfigürasyona başlayabiliriz. Postfix için iki temel ayar dosyası vardır; main.cf ve master.cf. Bunlar /etc/postfix altında bulunur.

vim /etc/postfix/main.cf

Değişikleri direkt olarak dosyanın en alt satırına ekleyebilirisiniz ama bunu önermem. Daha düzenli olması açısından lütfen aşağıdaki değişiklikleri ilgili satırları bulup yapınız. Bu aşamaları tek tek yazmıyorum, arayıp değiştirmelisiniz :).

Eğer myhostname set edilmez ise sistemin hostname’ni kullanır. Biz myhostname ve mydomain‘i aşağıdaki gibi belirleyelim.

myhostname = info.boratanrikulu.me

mydomain = boratanrikulu.me

myorigin dışarı yollanacak mail’ler için kullanılacak adresi belirlemek amacıyla kullanılır.. Biz myorigin olarak hostname’i kullanacağız.

myorigin = $myhostname

inet_interfaces hangi interface’lerden mail kabul edileceğini belirler. Biz tüm interface’leri kabul etmek istiyoruz. Bu değeri “all” yapalım.

inet_interfaces = all

mydestination ile hangi alan adları için mail kabul edileceği belirlenebilir. Aşağıdaki gibi belirleyelim.

mydestination = $myhostname, localhost.$mydomain, localhost

local_recipient_maps ile kullanıcı bazlı işlemleri sağlayabiliriz, biz info kullanıcısına mail atılmasını istemiyoruz. Yalnızca request kullanıcısı için dışarıdan mail atılabilsin istiyoruz, bu amaçla aşağıdaki satırı eklemeliyiz.

local_recipient_maps = hash:/etc/postfix/local_recipients, $alias_maps

home_mailbox ile mail’lerin kullanıcılara nasıl teslim edileceğini belirleyebiliriz. Bu şekilde her kullanıcının home dizini altına mail teslim edilir. Eğer Maildir olarak ayarlanır ise tek bir dosya üzerine mail’ler yazılır, eğer Maildir/ olarak ayarlanırsa her mail için ayrı dosya oluşturulur. Biz her mail için ayrı dosya oluşturulmasını istiyoruz, bu sebeple aşağıdaki gibi yapalım.

home_mailbox = Maildir/

Recipients amacıyla girdiğimiz ayar için dosya oluşturmalıyız, aşağıdaki gibi oluşturuabilirsiniz.

echo "[email protected] OK" > /etc/postfix/local_recipients

postmap /etc/postfix/local_recipients

Yapacağımız ayarlar bu kadar. Dosya kayıt edip çıkabiliriz. inet_interfaces ayarlarını değiştirdiğimiz için servisi kapatıp tekrar açmamız gerekiyor.

systemctl restart postfix

Maildir/ kullanacağımız için kullanıcı dizinleri altında bir Maildir klasörü olmalı, aşağıdaki gibi oluşturabilirsiniz.

mkdir /root/Maildir

mkdir /home/info/Maildir

chown -R info:info /home/info/Maildir

mkdir /home/request/Maildir

chown -R request:request /home/request/Maildir

Bazı kullanıcılara gelen mail’leri başka bir kullanıcının dizinine bırakmak için /etc/aliases kullanılır. Bizim kullanmak istediğimiz info kullanıcısı default ayarlarda root kullanıcısına yönlendiriliyor. Biz bunu istemediğimiz için o satırı aliases dosyasında yorum satırına alalım. Eğer bu işlemi yapmazsak, info kullanıcısına gelen tüm mail’ler root kullanıcısına yönelendirilir.

Not: Biz “request” kullanıcısı haricinde hiç bir kullanıcı için mail kabul etmediğimiz için bu adım gereksiz olabilir. Ben düzenli olması açısından yine de yapma gereği duydum.

vim /etc/aliases

Yorum satırına aldıktan sonra aşağıdaki komutu yürütün.

postalias /etc/aliases

Birkaç Test

Şimdi bir test yapalım. [email protected] kullanıcısı ile bir gmail hesabına bilgilendirme mail’i atalım.

telnet mail.boratanrikulu.me smtp

EHLO mail.boratanrikulu.me

MAIL FROM:[email protected]

RCPT TO:[email protected]

DATA

Hello there! SMTP post is ready! Read it!
https://boratanrikulu.me/smtp-nasil-calisir-ve-postfix-kurulumu

.

Mail muhtemelen spam klasörüne düşecektir. Aşağıda gözüktüğü bir sorun ile karşılaşmadık.

Bir de request kullanıcısı için bir test yapalım. [email protected] kullanıcısından bir istek mail’i atalım.

Aşağıda gözüktüğü gibi mail sorunsuz bir şekilde server’a ulaştı.